Nike là một trong những công ty sản xuất đồ thể thao thành công và được nhiều người sử dụng nhất trên thế giới. Công ty được thành lập vào năm 1964 bởi Phil Knight và Bill Bowerman, với tên gọi ban đầu là Blue Ribbon Sports. Tên được đổi thành Nike vào năm 1971 và kể từ đó, công ty đã phát triển theo cấp số nhân.

Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu câu chuyện của Nike: hành trình xây dựng đế chế đồ thể thao tỷ đô của cặp đôi thầy trò Phil Knight và Bill Bowerman.

Lịch sử ra đời

Nike, công ty đồ thể thao nổi tiếng nhất và lớn nhất thế giới. Chỉ trong hơn 50 năm, giấc mơ về những đôi giày thể thao của một người đàn ông đã trở thành một tập đoàn toàn cầu trị giá hơn 100 tỷ USD. Bây giờ, chúng ta hãy quay trở lại những ngày đầu tiên của Nike để tìm hiểu xem điều kỳ diệu đó đã xảy ra như thế nào và thành phần tạo nên thành công của họ là gì.

Năm 1962, Phil Knight vừa tốt nghiệp đại học Stanford. Như bất kỳ sinh viên tốt nghiệp ngành kinh doanh nào khác, Phil hiểu rằng để khởi nghiệp trở thành một doanh nhân rất khó nếu không có bất kỳ ý tưởng hay nào. Thế rồi Phil đã có một ý tưởng kinh doanh cho riêng mình.

Phil Knight

Trong thời gian học ở đại học, Phil tham gia vào các cuộc thi chạy và là một vận động viên sáng giá của trường. Vì vậy, trong một trong những lớp học kinh doanh của mình, anh ấy đã viết một bài báo đề xuất ý tưởng về những đôi giày chạy. Phil đã chứng kiến ​​cách máy ảnh Nhật Bản thay thế máy ảnh Đức đang thống trị thị trường Mỹ và anh tự hỏi liệu giày Nhật Bản có thể làm được điều tương tự với Puma và Adidas, những sản phẩm cực kỳ phổ biến ở Mỹ vào thời điểm đó hay không.

Sau khi viết bài đồ án đó và tốt nghiệp, Phil bị ám ảnh bởi ý tưởng sản xuất những đôi giày Nhật và mang đến Mỹ. Tất nhiên, anh ấy không thực sự sở hữu bất kỳ đôi giày chạy bộ nào của Nhật Bản và một số ít anh ấy đã nhìn thấy được mang đến bởi những người lính đóng quân tại Nhật Bản trong thời kỳ Chiếm đóng sau Thế chiến thứ hai.

Nhưng sự thiếu thốn này chỉ khiến Phil yên tâm rằng anh đã tình cờ nắm bắt được một cơ hội tuyệt vời để startup. Anh ấy biết rằng để tận dụng lợi thế của nó, anh ấy cần phải thiết lập liên hệ với một công ty Nhật Bản và đàm phán để nhập khẩu hàng hóa của họ sang Mỹ, cả hai đều là những thử thách mà anh ấy hoàn toàn không có kinh nghiệm.

Tháng 11 năm 1962, ông bay sang Nhật Bản như một khách du lịch và bắt đầu khám phá. Tại thành phố Kobe xinh đẹp, anh tình cờ thấy một cửa hàng giày khiến anh chú ý. Nó thuộc về một công ty tên là Onitsuka Tiger và những đôi giày họ sản xuất (vào thời điểm đó) có chất lượng rất cao, đến nỗi Phil đã quyết định nhập chúng về nước.

Tại Nhật Bản, anh ta tự giới thiệu mình là một nhà phân phối giày của Mỹ và sắp xếp một cuộc gặp với người sáng lập công ty. Phil đã tạo ra một tên công ty ngay tại chỗ và đề nghị trở thành nhà phân phối của Onitsuka ở Mỹ, một đề xuất mà đã khiến anh ấy ngạc nhiên, chủ của Onitsuka đã thực sự chấp nhận.

Không có gì khác ngoài sự tự tin của mình, Phil đã trở thành nhà phân phối độc quyền cho Onitsuka Tiger tại Hoa Kỳ. Ông nhận chuyến hàng đầu tiên gồm mười hai đôi giày Tiger vào năm 1963 và ông bắt đầu bán chúng ở phía sau ô tô của mình ở mọi đường chạy mà ông có thể lái xe đến.

Tuy nhiên, rõ ràng là chiến lược của anh ấy không thể mở rộng, vì vậy anh ấy đã tìm đến người duy nhất anh ấy biết hiểu về giày hơn anh ấy: huấn luyện viên cũ của anh ấy tại Đại học Oregon, Bill Bowerman.

Bill là một trong những huấn luyện viên nổi tiếng nhất ở Mỹ vào thời điểm đó: trên thực tế, ông đã huấn luyện nhiều vận động viên Olympic. Khi được Phil giới thiệu và mời mang thử, Bill đã cảm thấy thích giày Tiger đến nỗi muốn hợp tác ngay với Phil. Do đó, vào tháng 1 năm 1964, Bill và Phil đã bắt đầu hành trình khởi nghiệp bằng việc thành lập Blue Ribbon Sports, mỗi người đầu tư 500 đô la vào đó. Họ đã chi tất cả số tiền đó cho đơn đặt hàng đầu tiên, với giá 3,33 đô la một đôi, lên tới 300 đôi giày.

Lô hàng được giao vào tháng 4 năm 1964 và nhờ các mối quan hệ của Bill, nó đã được bán hết vào tháng 7. Trong năm đầu tiên, Blue Ribbon Sports đã bán được số giày trị giá 8.000 đô la và với số tiền đó, Phil bắt đầu thuê nhân viên bán hàng cho công ty của mình.

Năm 1965, doanh thu của họ đã tăng lên 20.000 đô la và chẳng bao lâu sau họ đã mở cửa hàng của riêng mình ở Santa Monica. Nhưng trong khi Phil xử lý khía cạnh kinh doanh của hoạt động, sự đổi mới thực sự đến từ Bill. Anh là người đã một tay đưa môn chạy bộ đến Mỹ.

Năm 1966, ông viết một cuốn sách về nó đã bán được hơn một triệu bản, và tất nhiên công ty của ông là một trong những công ty đầu tiên bắt đầu tiếp thị giày Tiger dành cho chạy bộ.

Bowerman luôn quan tâm đến sự đổi mới và với mỗi chuyến hàng mới từ Onitsuka, anh ấy đều cắt một vài đôi giày ra để xem chúng được sản xuất như thế nào và anh ấy luôn cố gắng cải thiện chúng, chẳng hạn bằng cách thêm đệm hoặc sử dụng các vật liệu nhẹ hơn . Anh ấy đã liên tục gửi các ghi chú của mình tới Nhật Bản để yêu cầu thay đổi; anh ấy đã thiết kế giày của Onitsuka cho họ một cách hiệu quả.

Chính một trong những thiết kế của Bill đã đưa Blue Ribbon Sports trở thành xu hướng chủ đạo: Cortez, theo cách gọi của ông, đã trở thành một trong những đôi giày bán chạy nhất vào năm 1968, chắc chắn là nhờ Thế vận hội 1968, được tổ chức tại Mexico. Nhờ có Cortez, Blue Ribbon Sports đã bán được số giày trị giá 300.000 USD vào năm 1969.

Giày Nike Cortez ra đời

Với số lượng khách hàng tăng vọt, ngay lập tức họ gặp phải một vấn đề lớn: Cortez không thể đáp ứng kịp nhu cầu khách hàng. Mỗi lô hàng mới mà họ nhận được đều bán hết nhanh hơn lô hàng trước, nhưng Onitsuka vẫn tiếp tục gửi chúng với tốc độ chóng mặt.

Những gì Onitsuka có thể làm là đáp ứng nhu cầu thị trường Nhật Bản trước và sau đó gửi những đôi giày còn lại đến Mỹ. Phil và Bill biết rằng để mở rộng, họ sẽ phải phát triển hơn nữa chứ không chỉ dựa vào một nhà phân phối từ đất nước xa xôi.

Sau đó, họ nhận ra rằng họ đã nắm giữ tất cả các quân bài: Cortez là thiết kế của Bowerman nên ngay khi hợp đồng của họ với Onitsuka hết hạn, họ quyết định bắt đầu sản xuất nó.

May mắn cho họ, hợp đồng của họ sẽ kết thúc vào năm 1972, ngay trước Thế vận hội ở Munich. Vì vậy, Phil có nhiều thời gian để chuẩn bị cho bước đi lớn của mình.

Năm 1971, ông bắt đầu xây dựng thương hiệu cho ý tưởng khởi nghiệp mới: nhân viên đầu tiên của ông đề nghị gọi thương hiệu là Nike, theo tên nữ thần chiến thắng của Hy Lạp.

Sau đó, Phil cần một logo, vì vậy anh ấy đã đến một trường đại học gần đó, giữ chân một sinh viên thiết kế đồ họa đầu tiên mà anh ấy có thể tìm được và bảo người đó làm cho mình một cái logo.

Với số tiền ấn tượng là 35 đô la, anh ấy đã nhận được thứ này: một thiết kế mang tên “SWOOSH”. Nhờ đó, việc xây dựng thương hiệu của anh ấy hiện đã hoàn tất, Phil đã sẵn sàng cho Thế vận hội.

Lần này, thay vì tự ràng buộc mình vào các thỏa thuận độc quyền, Phil đã thiết lập một mạng lưới các nhà thầu phụ trên khắp Nhật Bản. Với việc sản xuất dưới sự kiểm soát của mình, Phil cuối cùng cũng có thể dang rộng đôi cánh của mình.

Câu chuyện về Nike trở thành câu chuyện về sự phát triển. Họ đã trở thành công ty đồ thể thao lớn nhất ở Mỹ vào năm 1989 nhờ vào hoạt động tiếp thị xuất sắc như chiến dịch “Just Do It ” và bằng cách ký hợp đồng với các vận động viên tân binh mà sau này sẽ trở nên nổi tiếng khắp thế giới.

Sự trỗi dậy của Nike là một câu chuyện thú vị như những ngày đầu của Phil Knight. Chính Phil Knight đã phát hành cuốn tự truyện của mình vào năm 2016. Trong cuốn sách của mình, Phil đi vào chi tiết hơn nhiều về quá trình thành lập đế chế của riêng mình, vì vậy nếu bạn thích câu chuyện này, bạn có thể tiếp tục đọc nó từ Phil.

Yếu tố giúp Nike thành công ngày nay

Một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào hành trình khởi nghiệp thành công của Nike là tập trung vào đổi mới. Công ty đã liên tục giới thiệu các sản phẩm và công nghệ mới, chẳng hạn như dòng giày bóng rổ Air Jordan, đã cách mạng hóa ngành công nghiệp với hệ thống đệm khí của họ. Nike cũng là công ty tiên phong trong việc sử dụng các vật liệu bền vững, chẳng hạn như polyester tái chế và bông hữu cơ, trong các sản phẩm của mình.

Một yếu tố quan trọng khác trong thành công của Nike là chiến lược tiếp thị. Công ty đã được biết đến với khẩu hiệu “Just Do It” mang tính biểu tượng và việc sử dụng sự chứng thực của người nổi tiếng. Nike đã hợp tác với một số vận động viên nổi tiếng nhất thế giới, bao gồm Michael Jordan, LeBron James và Serena Williams, để quảng bá sản phẩm của mình.

Việc xây dựng thương hiệu mạnh mẽ và sự hiện diện toàn cầu của Nike cũng đã góp phần vào thành công của nó. Công ty có một mạng lưới phân phối mạnh mẽ và đã trở thành công ty hàng đầu trong thị trường quần áo thể thao toàn cầu. Các sản phẩm của Nike được bán tại hơn 190 quốc gia và công ty cũng tiếp cận thị trường trực tuyến một cách mạnh mẽ, với các sản phẩm được bán thông qua trang web riêng cũng như trên sàn thương mại điện tử lớn như Amazon.

Nhìn chung, thành công của Nike ngày nay có thể là do tập trung vào đổi mới, chiến lược tiếp thị, nhận diện thương hiệu mạnh và sự hiện diện toàn cầu. Những yếu tố này đã giúp công ty trở thành một trong những công ty sản xuất đồ thể thao thành công nhất trên thế giới.